Como os poetas son os que mellor saben acadar fonduras e largacías, uns versos de Victoriano Taibo poden poñernos en camiño aberto:
«Á porta do vello pazo, a mocedade da aldea
pra cantar pide licencia, con enxebre cortesía,
e cando o dono, un velliño tremente, bendice a cea
escomenza a panxoliña, toda de saudades chea».
Fixádevos ben nese «toda de saudades chea» e repasade logo o vizoso cantigueiro galego das navidades. Atoparedes nél sempre unha emoción contida, unha ledicia serea, evanxelio, teoloxía, algunha petición de dons e moi poucas rexoubas. Nada de encher a andorga, nin de «echa la bota María» nin de peixes que «beben y beben y vuelven a beber», nin tan xiquera de ratos que rillen o chapéu de San Xosé. A mesma cea contrasta pola sua parvedade cos xantares farturentos dos días do Patrón ou das bodas e os Antroidos. As xentes erguíanse axiña da mesa pra iren á misa do Galo, e deixaban -¡e deixan aínda, mesmo nas vilas!- os pratos dispostos por si é que veñen «os que se foron».
I eiquí tedes a chave do talante deste noso Nadal. Festáxese a vida da familia. E o día do recordo dos que siguen pertescendo a ela na «alén-vila» e dos que están lonxe do seu fogar. Emporiso a ledicia está sempre embazada polas lembranzas dos mortos e dos ausentes, e maxínase o seu retorno…
Fixádevos que as refendas preferidas son as que falan do camiño: «A fe do cego», «A Belén camiña a Virxe María». E tamén na devoción á Peleriña e aos Reises, camiñantes de tan lonxe. As famosas cantigas da «Diviña Estrela» son como un hino do lume guiadoiro.
É o Nadal de un pobo de emigrantes, de unha sociedade que derrubóu dende tempos moi lonxano as sebes que arredan as tres familias, as tres parroquias: a dos vivos, a dos ausentes, a dos difuntos… De xeito que o lonxanos e o pasado fanse, na señardá, achegados e presentes. E polo mesmo, non é un Nadal tristeiro, é sinxelamente, un Nadal saudoso.
«Pueblo Gallego», Extra. XII-1979
Recollido no Segundo Adral. Páxinas 115-116